Inspiratie

Goud symboliseert het goddelijke licht

De eeuwenoude ikonen vormen een verbinding tussen God en de mens en zijn al zo oud als het Christendom. De gouden achtergrond symboliseert het goddelijke licht. De stralenkrans (aureool) van goud verwees dat de afgebeelde persoon heilig is.

Bekijk het prachtige werk van Fra Angelico, Mystiek en schoonheid (Annunciatie, tempera op hout Diocesaan Museum van Cortona, IT) dat dateert uit 1434. De kunstenaar was een monnik met zijn eigen bijzondere visie op schoonheid, de harmonie tussen mensen, dingen en natuur gefilterd in prachtig licht. Maar ook gesproken poëzie, deze combinatie was uitzonderlijk voor de zwaar gelovige tijd van de laatmiddeleeuwse religiositeit.

Het nieuwe naakt

Klassieke meesters hadden een canon ontwikkeld met richtlijnen voor schoonheid en gratie. De perfecte afmetingen van het lichaam en de verhoudingen van de ledematen stonden hierin beschreven. Deze richtlijnen gebruikten klassieke beeldhouders voor de bekende Griekse standbeelden en Romeinse graftombes. De canon was verloren gegaan in de Middeleeuwen. Ook het schilderen en beeldhouwen naar naakte modellen of anatomische studies deden kunstenaars niet meer. Daarnaast lag er een groot taboe op vrouwelijk naakt.

Botticelli zet vrouwelijk naakt in volle glorie op het doek

Voor de Renaissance was de meeste beeldende kunst religieus van aard en de kerk was de grootste opdrachtgever. Schilderijen waren grotendeels portretten. Ook Botticelli fabriceerde voornamelijk devotionele werken. Rond 1486 maakte hij voor het eerst sinds 1000 jaar, weer een schilderij van een mooie, gracieuze maar vooral naakte vrouw. Botticelli maakte duidelijk gebruik van anatomische studies voor het lichaam van Venus (zie hierboven De geboorte van Venus). Ook de ideale afmetingen uit de Klassieke canon heeft hij verwerkt. Hij heeft de manier van schilderen voorgoed veranderd en is sindsdien een inspiratie voor vele kunstenaars geweest.

Zijn schilderijen De geboorte van Venus en De lente (La primavera) zijn meesterwerken van zijn hand.
Een grote en waardevolle collectie Italiaanse kunstschilders zijn te zien in de Uffizi Gallery, Florance. Een absolute aanrader voor kunst liefhebbers.

Michelangelo

Michelangelo was veelzijdig, zoals het van een ‘uomo universale’ van de Italiaanse renaissance werd verwacht: hij tekende, dichtte en schilderde, maar hij was vooral legendarisch als beeldhouwer. Naast zijn rivaal Leonardo da Vinci en de jongere kunstenaar Rafaël wordt hij beschouwd als een van de belangrijkste en invloedrijkste kunstenaars uit de periode van de Italiaanse hoogrenaissance. Het vervaardigen van sculpturen was voor Michelangelo een tergende worsteling, waarin hij streefde naar perfectie. Hij wilde tot de meest pure, eigenlijk nagenoeg onbereikbare, vorm komen. Dit uit zich in een strijd tussen geest en materie. Deze strijd is voelbaar in zijn beelden, die door een haast getergde spanning lijken te worden gekarakteriseerd. Zelfs figuren in rust bezitten een spierspanning, die wijzen op innerlijke onrust.

Zijn opdrachtgevers waren voornamelijk de paus, die o.a. opdracht gaf voor het beroemde beeld van David, en later de ambitieuze opdracht om het plafond van de Sixtijnse Kapel in het Vaticaan, Rome te beschilderen (Zie hierboven).

Michelangelo die een eigen 'maniera' ontwikkelden kenmerken de laatste fase van de renaissance, ze werden maniëristen genoemd en ze probeerden de kunst van de klassieke oudheid naar eigen inzicht aan te passen. Zo worden de fresco's in de Sixtijnse kapel van Michelangelo gekenmerkt door de gespierde lichamen en ingewikkelde houdingen van afgebeelde mensfiguren. De natuurlijke anatomie en proportieleer bij de weergave van mensfiguren wordt min of meer losgelaten.

Naast het toepassen van lichaamsvervormingen en overdreven perspectief werd door verschillende kunstenaars geëxperimenteerd met felle heldere kleuren en overdreven kleurcontrasten.

Text in English

Gold symbolizes the divine light

The age-old icons form a connection between God and man and are as old as Christianity. The golden background symbolizes the divine light. The halo of gold indicated that the person depicted is holy.

See the wonderful work of Fra Angelico, Mysticism and Beauty (Annunciation, tempera on wood Diocesan Museum of Cortona, IT) dating back to 1434. The artist was a monk with his own special vision of beauty, the harmony between people, things and nature filtered in beautiful light. But also spoken poetry, this combination was exceptional for the heavily religious age of late medieval religiosity.

The new nude

Classical masters had developed a canon with guidelines for beauty and grace. The perfect dimensions of the body and the proportions of the limbs were described herein. Classical sculptors used these guidelines for the famous Greek statues and Roman tombs. The canon was lost in the Middle Ages. Artists also stopped painting and sculpting from nude models or anatomical studies. In addition, there was a great taboo on female nude.

Botticelli puts female nude on the canvas in all its glory

Before the Renaissance, most visual art was religious in nature and the church was the largest commissioner. Paintings were largely portraits. Botticelli also mainly produced devotional paintings. Around 1486 he made another painting of a beautiful, graceful but above all naked woman for the first time in 1000 years. Botticelli clearly made use of anatomical studies for the body of Venus. He has also incorporated the ideal dimensions from the Classic canon. He changed the way of painting forever and has been an inspiration to many artists ever since.

His paintings The Birth of Venus, see above, and Spring (La primavera) are masterpieces by his hand. A large and valuable collection of Italian painters can be seen in the Uffizi Gallery, Florance.

The three Graces from Spring (La primavera), called Aglaia, Euprosyne and Thalia, the three female figures to the left of Venus, reinforce the position of Venus in the scene. They are the personification of charm, harmony, feminine beauty and serenity.

Michelangelo

Michelangelo was versatile, as was expected of an "uomo universale" of the Italian Renaissance: he drew, wrote and painted, but he was above all a legendary sculptor. Alongside his rival Leonardo da Vinci and the younger artist Raphael, he is considered one of the most important and influential artists of the Italian High Renaissance period. Making sculptures was a tantalizing struggle for Michelangelo, in which he strived for perfection. He wanted to arrive at the purest, virtually unattainable, form. This manifests itself in a battle between mind and matter. This battle can be felt in his images, which seem to be characterized by an almost tormented tension. Even figures at rest have a muscle tone, which indicates inner turmoil.

His patrons were mainly the Pope, who commissioned, among other things, the famous statue of David, and later the ambitious commission to paint the ceiling of the Sistine Chapel in the Vatican, Rome (see above).

Michelangelo who developed their own 'maniera' manners characterize the last phase of the Renaissance, they were called Mannerists and they tried to adapt the art of classical antiquity to their own insight. For example, the frescoes in Michelangelo's Sistine Chapel are characterized by the muscular bodies and intricate postures of human figures depicted. The natural anatomy and proportion theory in the representation of human figures is more or less abandoned. In addition to applying body deformations and exaggerated perspective, various artists experimented with bright, bright colors and exaggerated color contrasts.

Michelangelo took risks, he dared to portray God himself in the creation of Adam. This was unprecedented in the Renaissance! Thanks to the Sistine Chapel, Michelangelo is not only seen as a brilliant sculptor, but also as a great painter.